Μάνη - Οίτυλο Λακωνίας
Με το όνομα Μάνη φέρεται μια ιδιόρρυθμη περιοχή της Πελοποννήσου και ίσως όλης της Ελλάδας. Γενικά χαρακτηρίζεται η χερσόνησος του Ταΰγετου. Η περιοχή της Μάνης περιλαμβάνει τις άλλοτε επαρχίες του Γυθείου και Οιτύλου του Νομού Λακωνίας. Η περιοχή καταλήγει στο Ακρωτήριο Ταίναρο, με σπονδυλική στήλη το όρος Ταΰγετος και ψηλότερη κορυφή τον Προφήτη Ηλία.
Το Οίτυλο από το οποίο πήρε την ονομασία του ο νέος Δήμος Οιτύλου, είναι κατοικημένο συνεχώς από την αρχαιότητα και την εποχή του Ομήρου έως σήμερα. Βρίσκεται σε απόσταση 7 χλμ από την Αρεόπολη που είναι η πρωτεύουσα του δήμου και πήρε το όνομά του από το μυθικό ήρωα Οίτυλο που καταγόταν από το Άργος και ήταν γιός του Αμφιάνακτα.
Την εποχή του Ομήρου αναφέρεται το Οίτυλο ως τμήμα του βασιλείου του Μενελάου. Από το Στράβωνα αργότερα αναφέρεται με το όνομα Βοίτυλο και ο Παυσανίας αναφέρει πως ήταν μια από τις κυριότερες πόλεις του «Κοινού των Ελευθερολακώνων». Διασώζονται ερείπια αρχαίων μνημείων και επιγραφές ιδιαίτερα γύρω από την παραλία όπου θεωρείται πως υπήρχε ναός του Σεράπιδος.
Το 1770, αγκυροβόλησε εδώ ο Ναύαρχος του Ρωσικού Στόλου, Θεόδωρος Ορλώφ, που μαζί με τους Μαυρομιχαλαίους και τους Μανιάτες ξεκίνησε την επανάσταση του 1770 (Ορλωφικά). Στη Μονή Ντεκούλου ή Δεκούλου υπογράφηκε η σχετική συμφωνία. Το Οίτυλο έπαιξε μεγάλο ρόλο στις διεργασίες για την οργάνωση του ξεσηκωμού του 1821.
Φτάνοντας στο Οίτυλο κάποιος συναντάει πρώτα το κάστρο της Κελεφάς που βρίσκεται απέναντι στην δυτική είσοδο της Μέσα Μάνης. Χτισμένο το 17ο αιώνα για την υπεράσπιση του σημαντικού για το Εμπόριο λιμανιού του Οιτύλου, το 1685 το καταλαμβάνουν οι Βενετοί μετά από πολιορκία. Παρέμεινε σ’ αυτούς μέχρι το 1715 οπότε το ανακατέλαβαν οι Τούρκοι. Στην ανατολική είσοδο το κάστρο του Πασσαβά, 12 χιλιόμετρα απ' το Γύθειο, εξασφαλίζοντας τον έλεγχο ολόκληρης της χερσονήσου της Μάνης.
Μόλις αρχίζει να κατηφορίζει ο επισκέπτης βρίσκεται σε ένα μαγευτικό τοπίο με θέα την θάλασσα και τους γραφικούς γύρω οικισμούς, τους πύργους και τις φραγκοσυκιές και καταλαβαίνει ότι έφτασε στον προορισμό του το Ομηρικό Οίτυλο. Άλλα κοντινά σημεία ενδιαφέροντος είναι τα σπήλαια του Διρού, το ακρωτήριο Ταίναρο (πύλη του Άδη κατά την αρχαιότητα), τα παραδοσιακά χωριά της Μέσα Μάνης, η Καστροπολιτεία Βάθεια, το Γύθειο και πολλά μοναστήρια και εκκλησίες.
Σπήλαια Δήμου Οιτύλου & Διρού
Στο Δήμο Οιτύλου η αείμνηστη Άννα Πετροχείλου, είχε ερευνήσει περισσότερα από 70 σπήλαια, πολλά εκ των οποίων αν και έχουν αξιόλογο διάκοσμο επισκιάζονται από τα σημαντικότερα και πιο αξιοποιημένα τουριστικά σπήλαια της πατρίδας μας, που βρίσκονται στο Διρό και γίνονται αντικείμενο θαυμασμού από χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.
Επειδή τα σπήλαια χρησιμοποιήθηκαν σαν κατοικίες από πολλά είδη ζώων, αλλά και από τους πρώτους ανθρώπους, παρουσιάζουν και παλαιοντολογικό και παλαιοανθρωπολογικό αλλά και εθνογραφικό ενδιαφέρον. Μελετούνται γεωλογικά, υδρολογικά, ανθρωπολογικά και Ιστορικά, ενώ παρουσιάζουν ξεχωριστό ενδιαφέρον και για κλιματολογικές μελέτες. Επίσης παρουσιάζουν και βιολογικό ενδιαφέρον ,ια και στις ιδιόμορφες συνθήκες τους ζουν ορισμένα είδη ζώων, ειδικά προσαρμοσμένα.
Επιστημονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σπήλαια στις θέσεις Απήδημα και Καλαμάκια, με παλαιοανθρωπολογικά ευρήματα και της Αλεπότρυπας του Διρού με ευρήματα νεολιθικής κατοίκησης, τα οποία ο επισκέπτης βλέπει στο Νεολιθικό Μουσείο Διρού.
